Jak działają leki przeciwtarczycowe?
Leki przeciwtarczycowe, czyli tzw. tyreostatyki, hamują produkcję hormonów tarczycy. Nie wpływają jednak na wydzielanie już wyprodukowanych hormonów, które są zmagazynowane w pęcherzykach. Efekty ich działania widoczne są po ok. 1-3 tygodniach.
Kiedy stosujemy leki przeciwtarczycowe?
Leki przeciwtarczycowe stosuje się w początkowym okresie terapii nadczynności tarczycy. Pozwalają one bezpiecznie wyregulować czynność tarczycy. Jest to niezbędne postępowanie przed planowanym leczeniem - czy to operacyjnym czy za pomocą radiojodu.
Tyreostatyki mogą też być stosowane jako samodzielna metoda leczenia. Są szczególnie zalecane w leczeniu nadczynności tarczycy u kobiet w ciąży. Jest to najbezpieczniejsze leczenie dla ciężarnej i jej dziecka.
Leki przeciwtarczycowe bywają również używane samodzielnie w niektórych przypadkach choroby Gravesa-Basedowa. Taką taktykę można przyjąć na początku choroby, pod warunkiem nieobecności orbitopatii (stanu zapalnego oczodołów) i podejrzanych guzków w tarczycy.
Przy wyborze leczenia należy także uwzględnić przeciwwskazania do leczenia tyreostatykami. Leki te nie mogą być stosowane w przypadku przebytej lub obecnej agranulocytozy (bardzo znacznego obniżenia białych krwinek) czy znacznego uszkodzenia wątroby.
Guzek tarczycy – czy to może być rak?
Jak przyjmować tyreostatyki?
Początkowe dawki leków bywają różne. Lekarz dobiera je zależnie od nasilenia objawów nadczynności tarczycy. Dawki zmniejsza się z czasem, stopniowo, zależnie od ustępowania dolegliwości. Badanie stężeń hormonów ma niewielkie znaczenie w pierwszych miesiącach leczenia. Jest ono natomiast przydatne do kontroli leczenia w dłużej trwającej terapii. Korzysta się wtedy przede wszystkim z oznaczeń stężenia TSH. Badanie hormonów tarczycy jest mniej użyteczne.
Jakie mogą być efekty uboczne leczenia tyreostatykami?
Do najbardziej niebezpiecznych działań niepożądanych tyreostatyków należą:
- agranulocytoza,
- niedokrwistość,
- zapalenie wątroby,
- żółtaczka mechaniczna,
- zapalenie naczyń.
Powikłania te są na szczęście bardzo rzadkie. Są one jednak na tyle groźne, że ich pojawienie się zmusza do natychmiastowego zaprzestania leczenia.
Mniej niebezpieczne efekty uboczne to:
- zmiany skórne,
- świąd,
- bóle mięśni i stawów,
- gorączka,
- zaburzenia smaku,
- nudności i wymioty,
- różnego stopnia upośledzenie działania wątroby,
- przejściowe zmniejszenie liczby białych krwinek lub płytek krwi.
Ich pojawienie się nie oznacza konieczności odstawienia leku. Nieraz ustępują po zmniejszeniu dawki. Jeśli jednak utrzymują się i są bardzo przykre dla chorego, warto pomyśleć o zmianie leczenia.
Na co uważać?
Z uwagi na ryzyko agranulocytozy przed rozpoczęciem leczenia wykonuje się badanie morfologii krwi z rozmazem. Niekiedy przy stosowaniu większych dawek leków badanie to powtarza się okresowo w trakcie leczenia. Morfologię należy również wykonać przy każdym podejrzeniu infekcji, zwłaszcza przy gorączce. Zakażenie może bowiem być objawem zmniejszenia liczby białych krwinek.
Leczenie objawowe
W leczeniu objawów nadczynności tarczycy stosuje się tzw. β-blokery, najczęściej propranolol. Leki te zwalniają przyspieszoną czynność serca, eliminują arytmię, drżenie rąk, zwiększoną potliwość, nadmiernie szerokie otwarcie powiek. Nie wpływają one jednak na wszystkie objawy choroby.
Nie leczą też samej nadczynności tarczycy i nie mogą stanowić alternatywy dla tyreostatyków, leczenia radiojodem czy operacji tarczycy. Jest to jedynie leczenie uzupełniające, eliminujące niektóre objawy choroby.
Zobacz także:Nieprawidłowe stężenie hormonów tarczycy - jak odczytać wynik?Jak niebezpieczna może być nadczynność tarczycy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
